12 Ocak 2010 Salı

Jim Jarmush


"Hayatın bir konusu yoksa neden filmlerin kurmaca bir öyküsü veya konusu olsun" diyen 22 Ocak 1953 Ohio doğumlu Jim Jarmush, Amerika'yı Amerikan olmayan bir bakış açısı ile tanıtan, bağımsız sinema için dönem noktası olan filmleriyle tanınır. Hollywood klişelerini kırmış, birçok bağımsız sinema yönetmenlerine ilham kaynağı olmuştur.
Asıl adı James R. Jarmush olan yönetmen Fatih Akın'ın da en sevdiği yönetmendir.
Küçük yaşlarında yazar olmak isteyen Jim Jarmush,1971 yılında New York'a taşındı ve Colombia University'de Amerikan Literatürü dersleri aldı.Ancak mezun olmasına 1 sene kalan Fransız Edebiyatını öğrenmek için Paris'e gitti ve orada dünyanın çeşitli sinemalarını izleme imkanı buldu. Ne yapmak istediğine bir türlü karar veremeyen Jarmush New York'a döndü ve Del-Byzanteens adlı müzik grubunu kurdu fakat bundan da vazgeçti ve nihayet New York Üniversitesi'ne sinema bölümünde okumak için başvurdu. Ancak daha sonra eğitimden memnun kalmadığını " Bana öğretilen şeylerin hiçbirini öğrenmemeliydim" diyerek dile getirdi.
Daha sonra okulu bıraktı ve aldığı bursun tamamını Permanent Vacanty adlı filmine yatırdı. Daha önce tanıştığı film yapımcıları Nicholas Ray ve Tom DiCillo tarafından sinematografi konusunda destek aldı.
Permanent Vacation’ı, Stranger Than Paradise takip etti ve hayal kırıklığına uğramış 3 gencin New York’tan Cleveland’a yaptıkları garip yolculuğu anlatan bu film, tipik Hollywood klişelerini kırdı ve modern bağımsız sinema için dönüm noktası oldu. Birçok film festivalinden ödül alan film, Jarmusch’a Cannes’da altın kamera ödülünü kazandırdı.
1986’da daha sonra Hayat Güzeldir’le oskarı kucaklayacak Roberto Benigni’nin senaryosunu yazdığı ve başrolde oynadığı Coffee and Cigarettes’i izleyiciyle buluşturdu. Altı dakikalık film Saturday Night Live’da gösterildi. Daha sonra Coffe and Cigarettes'in kısa kısa çektiği tüm filmleri birleştirdi.
1991’de Winona Ryder’ın başrolde oynadığı ve Independent Spirit Awards’ta en iyi sinematografi dalında ödülü kucaklayan Night on Earth için kamera arkasındaydı. Taksiler ekseninde dünyanın değişik şehirlerinde aynı anda meydana gelen beş farklı hikayeyi kesiştirdiği film, Quentin Tarantino’nun Pulp Fiction filminin müjdecisi gibiydi.
Ludvig Hertzberg’ın yönetmenle yaptığı röportajlarını kitaplaştırdığı Jim Jarmusch: Interviews’da, Jarmusch sinemasıyla ilgili şu açıklamayı yapmıştır.

"Ben önce bir hikâye tasarlayıp yazmak, onu senaryo haline getirmek ve sonra o senaryoya uygun oyuncular seçmek yerine, önce karakterlere kafa yormaya başlayıp, daha sonra onlar hakkında bir hikâye kurmayı ve yazmayı seviyorum. Hatta, bir vesileyle tanımış olduğum karakterlere uygun roller düşünmeyi daha çok seviyorum. Zaten bu yüzden, işe karakterleri belirleyerek yola koyulduğumdan, diyalog ve hikâye taslakları kaleme almak benim için çok daha kolay oluyor. Yine de önceden yazdığım metindeki hiçbir şeyi kesin saymıyorum. Oyuncularla prova yaparken hem doğaçlamaya geniş bir alan tanıyorum, hem de oyuncularla etkileşim sürecinde karakterlerim kendilerine başka yollar çizebiliyor. Dolayısıyla, hikâye de süreç içerisinde kökten değişebiliyor. Hikâyesini böyle kurduğum bir filmi çektikten sonra da bir daha geri dönüp ona bakmıyorum. Film kendi yolunda gidiyor..."
* Permanent Vacation (1980)
* Stranger Than Paradise (1984) - Yönetmen, senarist, kurgu
* Coffee and Cigarettes (1986) - Yönetmen, senarist
* Down by Law (1986) - Yönetmen, senarist
* Coffee and Cigarettes: Memphis Version (1989) - Yönetmen, senarist
* Mystery Train (1989) - Yönetmen, senarist
* Night on Earth (1991) - Yönetmen, senarist, yapımcı
* Coffee and Cigarettes: Somewhere in California (1993) - Yönetmen, senarist, kurgu
* Dead Man (1995) - Yönetmen, senarist
* Year of the Horse (1997) - Yönetmen, görüntü yönetmeni
* Ghost Dog: The Way of the Samurai (1999) - Yönetmen, senarist, yapımcı
* Ten Minutes Older: The Trumpet ("Int. Trailer Night" bölümü) (kısa film, 2002) - Yönetmen, senarist
* Coffee and Cigarettes (2003) - Yönetmen, senarist, kurgu
* Broken Flowers (2005) - Yönetmen, senarist
* The Limits of Control (Pre-production) - Yönetmen, senarist[6]

1 yorum:

lady shave dedi ki...

en sevdiğim adamların başında gelir Jim Jarmush.. öyle güzeldir ki tüm filmleri, bağımsız sinema aşığı olmamın en büyük örneklerindendir.. Stranger Than Paradise, Down By Law, Dead Man ve Night On earth en sevdiğim filmleridir.